شهادت امام جعفر صادق (ع)

زمان وقوع : 25 شوال سال 148 هجري قمري

ابو عبدالله، جعفر بن محمد بن علي بن الحسين بن علي بن ابي طالب(ع)، معروف به “صادق آل محمد"، امام ششم شيعيان است، كه پس از شهادت پدرش امام محمد باقر(ع)، در هفتم ذي حجه سال 114 قمري، بنا به وصيت مستقيم پدر ارجمندش به مقام منيع امامت نايل آمد.
ميلاد مسعودش، مصادف بود با روز جمعه به هنگام طلوع فجر و به قولي روز دوشنبه هفدهم ربيع الاول سال 80 هجري قمري، در مدينه منوره.(1)
مادر بزرگوارش، فاطمه بنت قاسم بن محمد بن ابي بكر، مكني به “اُم فروﺓ” بود.
اين بانوي والا مقام، كه فرزند زاده جناب محمد بن ابي بكر، يار وفادار اميرمؤمنان(ع) و شهيد راه ولايت و امامت بود، در ميان بانوان عصر خويش، به تقوا، كرامت نفس و بزرگ منشي معروف و مشهور بود و امام صادق(ع) درباره شخصيت وي فرمود: مادرم از جمله بانواني بود كه ايمان آورده و تقوا پيشه كرد و نيكوكاري نمود و خدا نيكوكاران را دوست دارد.(2)
امام صادق(ع) از جانب مادر، به خليفه اول مسلمانان ]ابوبكر[ و از جانب پدر، به امام اول شيعيان و خليفه چهارم مسلمانان ]حضرت علي(ع)[ منتهي مي گردد.
آن حضرت در اواخر حكومت بني اميه و اوائل حكومت بني عباس مي زيست و از نزديك شاهد قيام سراسري مردم بر ضد بني اميه و سوء استفاده بني عباس از احساسات مذهبي مردم و به دست گرفتن حكومت، با عنوان بيعت با “الرضا من آل محمد(ص)"، بود و امر سنگين امامت و رهبري شيعيان و محبان اهل بيت(ع) را به نيكي اداره مي كرد. امام صادق(ع) در زمان خلافت عبدالملك بن مروان ]پنجمين خليفه اموي[ ديده به جهان گشود و پس از وي، با هشت خليفه اموي ديگر و دو خليفه عباسي، به نام هاي ذيل هم عصر بود و از اكثر آن ها رنج ها و آزارهاي فراواني متحمل گرديد:
1- وليد بن عبدالملك
2- سليمان بن عبدالملك
3- عمر بن عبدالعزيز
4- يزيد بن عبدالملك
5- هشام بن عبدالملك
6- وليد بن يزيد
7- يزيد بن وليد
8- مروان بن محمد
9- ابوالعباس سفاح
10- منصور دوانقي(3)
سرانجام، در 65 سالگي به دست عوامل منصور دوانقي مسموم شد و بر اثر آن، به شهادت رسيد.

درباره تاريخ شهادتش، دو گفتار است. برخي نيمه رجب سال 148 قمري و برخي ديگر 25 شوال سال 148 قمري را بيان كرده اند. ولي معروف و مشهور ميان مورخان و سيره نگاران شيعه، همان قول دوم، يعني 25 شوال مي باشد.
پس از شهادت آن حضرت، بدن مطهرش را حضرت امام موسي كاظم(ع) به همراه ساير برادران و فاميلان خود، غسل داد و بر وي كفن پوشيد و در قبرستان بقيع، در كنار سه امام معصوم ديگر، يعني امام حسن مجتبي(ع)، امام زين العابدين(ع) و امام محمد باقر(ع) به خاك سپرد.
در اين جا متن گفتار شيخ مفيد(ره) درباره شخصيت آن حضرت را بيان مي كنيم: و كان الصادق جعفر بن محمد بن علي بن الحسين عليهم السلام من بين اخوته خليفه ابيه محمد بن علي عليهما السلام و وصيه، القائم بالامامه من بعده، و برز علي جماعتهم بالفضل، و كان أنبههم ذاكراً، و أعظهم قدراً، و أجّلهم في العامه و الخاصه، و نقل الناس عنه من العلوم ما سارت به الركبان، و انتشر ذكره في البلدان و لم ينقل عن احد من أهل بيته العلماء ما نقل عنه، و لا لقي أحد منهم من أهل الآثار و نقله الاخبار و لا نقلوا عنهم كما نقلوا عن أبي عبدالله، فان اصحاب الحديث قد جمعوا أسماء الرواﺓ عنه من الثقاﺓ علي اختلافهم في الآراء و المقالات فكانوا أربعه آلاف رجل.(5)
1- تاج المواليد (علامه طبرسي)، ص 43؛ زندگاني چهارده معصوم (ع) (ترجمه اعلام الوري)، ص 376؛ منتهي الآمال (شيخ عباس قمي)، ج2، ص 120
2- منتهي الآمال، ج2، ص 121
3- تاج المواليد، ص 43؛ زندگاني چهارده معصوم(ع)، ص 376
4- وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، ص 81؛ منتهي الآمال، ج2، ص 155
5- الارشاد، ص 525