بررسی تطبیقی انسان از دیدگاه

اسلام و اومانیسم

محقق: اعظم هادیان

واحد آموزشی: حوزه علمیه فاطمیه نجف آباد

استاد راهنما: جناب آقای سعادت حبیب الهی

تاریخ دفاع: 1390/11/27

(لازم به ذکر است این تحقیق پایانی در جشنواره علامه حلی در سطح منطقه صاحب مقام سوم استانی شده است)

چکیده:

از جمله مکاتب شکل گرفته در غرب که پس از دوران رنسانس پا به عرصه حیات گذاشت، مکتب اومانیسم یا به عبارتی انسان مداری است که می توان آن را جنبشی فلسفی - ادبی نامید. با این که به نظر گروهی پیشینه این مکتب به دوران یونان باستان باز می گردد، ولی آن چه مدنظر است همان مکتبی است که از قرن 14 میلادی به بعد شکل گرفت.

با سیری تاریخی در این مکتب می توان آن را در ابعاد مختلف هم چون ادبیات، فلسفه، دین و … جستجو کرد. از مهمترین علل شکل گیری این مکتب مسئله دین و کلیسا و بدعت های شکل گرفته در متن دین مسیح است.  دیدگاه هستی شناسانه، معرفت شناسانه، انسان شناسانه و اخلاقی از جمله دیدگاه های مختلف مورد بررسی در این مکتب است و ازسوی دیگر مکتب حیات بخش اسلام به انسان دیدگاهی کاملاً مخالف اومانیسم دارد. انسانی که از سه بعد حیوانی، انسانی و الهی شکل گرفته و جنبه مادی و روحانی او در کنار یکدیگر تشکیل دهنده انسان یا همان اشرف مخلوقات است.

باید گفت اومانیسم با نفی خدا، موجودات مجرد و ملائکه، معاد و روح مجرد انسانی، منکر وجود هر نوع موجود مجرد بوده و انسان را منحصر در بدن، هوی و هوس، امیال، عواطف و احساسات او می داند و بدین جهت ملاک ارزش اخلاقی را امیال انسان، خوش آمدن و تنفر داشتن او می داند. در حالی که در دین اسلام، انسان علاوه بر این که از جایگاه ممتاز کرامت انسانی و جانشینی حضرت حق برخوردار است و آسمان و زمین، مسخر او قلمداد شده، شأن انسان را محبوس و منحصر در امور دنیوی نمی داند، بلکه آن را در ارتباط با مبدأ و مقصد (خداوند) معنا و ارزش های اخلاقی انسان در این راستا در نظر گرفته می شود.

کلید واژه ها: انسان، اومانیسم، اسلام